هەرێم نیوز

شەوی ڕابردوو ئەمریکا هەرسێ بنکە ئەتۆمیەکی ئێران (فۆردۆ، نەتەنز و ئەسفەهان)ی بە شەش فرۆکەی b2 کردە ئامانج. کاتژمێر 02:50 خولەکی بەرەبەیان دۆناڵد ترەمپ رایگەیاند، بە فڕۆکەی جەنگی و مووشەکەوە هێرشیان کردووەتە سەر بنکەی ئەتۆمیی فۆردۆ، نەتەنز و ئیسفەهانی ئێران.

دوای هێرشەکان، ترەمپ رایگەیاند، فۆردۆ کۆتاییهاتووە.

فڕۆکەی B-2 Spirit، کە بە "شبح" ناسراوە، یەکێکە لە سەرکەوتووترین بەرهەمەکانی تەکنەلۆژیای سەربازی ئەمریکا لە بواری فڕۆکەوانی ستراتیژی. ئەم فڕۆکەیە بەشێکە لە پێشکەوتنەکانی سەدەی بیستەم لە بواری فڕینی ستراتیژی و تەکنەلۆژیای شاراوە (stealth technology).

رۆگرامی فڕۆکەی B-2 Spirit لە کۆتاییەکانی دەیەی ١٩٧٠ و سەرەتای دەیەی ١٩٨٠ دەستی پێکرد وەک بەشێک لە ستراتیژی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا بۆ بەرەنگاربوونەوەی هێزی سۆڤیەت لە سەردەمی جەنگی سارد. کۆمپانیای Nrthrop Grumman ئەم فڕۆکەیەی دیزاین کرد، لەسەر بنەمای لێکۆڵینەوەکانی بواری فڕۆکەی باڵی تێکەڵاو (flying wing) کە جێک نۆرسرۆپ لە دەیەکانی ١٩٤٠ و ١٩٥٠ ئەنجامی دابوون. 

یەکەم فڕینی گشتیی بۆمباوێژی B-2 لە ١٧ی ئیلولی ١٩٨٩ بووە.

دروستکردنی سەرکەوتووانەی ئەم فڕۆکەیە لە بواری تەکنەلۆژیای ستیڵس و سیستەمەکانی ڕاداری پێشکەوتوو گرنگییەکی زۆری هەبووە و هەیە. بەرهەمهێنانی فەرمی لە ساڵی ١٩٩٣ دەستی پێکرد و تا ساڵی ٢٠٠٠ بەردەوام بوو. بەشداری سەربازی یەکەمی ئەم فڕۆکەیە لە ساڵی ١٩٩٩ لە جەنگی کۆسۆڤۆ بوو.

تایبەتمەندییە سەرەکییەکانی
- درێژی: ٢١ مەتر
- پانی (wingspan): ٥٢.٤ مەتر
- بەرزی: ٥.١٨ مەتر
- ڕووبەری باڵ: ٤٧٨ مەتر دووجا
- کێشی بەتاڵ: ٧٢,٥٧٥ کیلۆگرام
- کێشی باری زۆر: ١٧٠,٦٠٠ کیلۆگرام
- خێرایی زۆر: نزیکەی ١,٠١٠ کیلۆمەتر لە کاتژمێرێکدا (Mach 0.95)
- بەرزیی فڕین: ١٨,٠٠٠ مەتر
- مەودای فڕین: ١١,٠٠٠ کیلۆمەتر بێ سووتەمەنیگرتنەوە لە ئاسمان
- مەودای فڕین بە سووتەمەنیگرتنەوە: بێسنوور بە تیۆری
- بزوێنەرەکان: چوار بزوێنەری General Electric F118-GE-100
- دەستەی فڕۆکەوان: دوو کەس (دوو فڕۆکەوان یان یەک فڕۆکەوان و یەک کۆماندەر)
سیستەمەکانی چەک و توانا جەنگییەکان
فڕۆکەی B-2 Spirit توانای هەڵگرتن و بەکارهێنانی چەکی ناوەکی و نا-ناوەکی هەیە:
- توانای باری چەک: ٢٣,٠٠٠ کیلۆگرام
- دوو ژووری بۆمب کە دەتوانێت جۆرە جیاوازەکانی چەک هەڵبگرێت
- توانای هەڵگرتنی بۆمبی تەقلیدی وەک GBU-31 JDAM
- توانای هەڵگرتنی بۆمبی ناوەکی وەک B61 و B83
- سیستەمی ناوبردنی دەقیق GPS
- سیستەمی ئامێری ڕاداری پێشکەوتوو بۆ دیاریکردنی ئامانج

وەشانەکان و ژمارەی بەرهەمهێنراو
لە سەرەتادا پلان وابوو ١٣٢ فڕۆکەی B-2 بەرهەم بهێنرێت، بەڵام دوای کۆتایی هاتنی جەنگی سارد، ژمارەی بەرهەمهێنراو کەم کرایەوە بۆ ٢١ فڕۆکە:
- ٢٠ فڕۆکەی ئۆپەرەیشنی تەواو
- ١ فڕۆکە بۆ تاقیکردنەوە و لێکۆڵینەوە
وەشانە سەرەکییەکانی B-2:
- B-2A: وەشانە سەرەکییە ئۆپەرەیشنییەکە
- B-2 Block 30: باشترکردنی کۆتایی بە سیستەمەکانی فڕۆکەکە

نرخ و بوودجە
فڕۆکەی B-2 Spirit یەکێکە لە گرانترین فڕۆکەکانی مێژوو:
- نرخی یەک فڕۆکە: نزیکەی ٢.١ ملیار دۆلار (بە نرخی ٢٠٢٤)
- تێچووی گشتی پرۆگرامەکە: نزیکەی ٤٤.٧٥ ملیار دۆلار
- تێچووی سەعاتێک فڕین: نزیکەی ١٣٠,٠٠٠ دۆلار
- تێچووی چاککردنەوە و پاراستن: نزیکەی ٣.٤ ملیۆن دۆلار بۆ هەر فڕۆکەیەک لە ساڵێکدا
ئەو تێچووە بەرچاوە بەهۆی تەکنەلۆژیای پێشکەوتوو، سیستەمە ئەلەکترۆنییە ئاڵۆزەکان، و ماددە تایبەتەکانی بەکارهاتوون لە ڕووپۆشی دەرەوەیدا.

وتەیەکی بەناوبانگ دەربارەی فرۆکەکە هەیە دەڵێت: "هەر کاتێک تۆ فرۆکەی B2-Spirit بینی لە ئاسمان، ئەوە بزانە کە تۆ ئامانجەکە نیت. چونکە ئامانجەکە هەرگیز فڕۆکەکە نابینێت!"