حیزبەكان لە دۆخی ئاساییدا، ڕۆڵێکی گەورە لە ژیانی سیاسیدا دەگێڕن، چەندین ئامانجی مەدەنی‌ و سیاسی جۆراوجۆریش ڕادەپەڕێنن، لەوانەش:

-پێشكەشكردنی پەروەردەی سیاسی بە ئەندامان‌ و پێگەیاندنی كادر بۆ بەڕێوەبردنی دام و دەزگاکانی دەوڵەت.
-ئاڕاستەكردنی ڕای گشتی بەقازانجی چاكەی گشتی.
-ڕێكخستنی ململانێكان‌ و بە ئاشتیخوازی هێشتنەوەیان‌ و ڕێگرتن لە سەرهەڵدانی ناكۆكی‌ و ئاژاوە.
-چاودێریکردنی حكومەت‌ و دام‌ ودەزگا گشتیەكان‌ و بەزیندوو ڕاگرتنی ژیانی سیاسی.
-قوڵكردنەوەی گیانی هاوڵاتێتی یەكسان‌ و بەشداری سیاسی.
-هێنانەكایەی كێبڕكێی سیاسی لەپێناو باشتركردنی خزمەتكردنی كۆمەڵگە‌و دەستەبەركردنی ئاڵوگۆڕی ئاشتیانەی دەسەڵات.

ئەمە بەشێوەیەكی گشتی ئەركی پارتێكی سیاسیە لە سایەی ئەزموونێكی دیموكراسیدا. بەڵام لە سۆنگەی نەبوونی دەوڵەتی كوردستان ‌و نادیموكراتبوونی ئەو ڕژێمانەی كوردیان چەوساندۆتەوە، سەرهەڵدان و هاتنەکایەی حیزبی كوردی، وەك دەزگایەکی مۆدێرن، بە شێوە سروشتیەكەی نەبوو، ئەو ڕۆڵەشی نەبینیوە کە حیزبێکی ئاسایی لە دۆخێکی ئاساییدا دەیبینێت، چونکە وەك پێداویستیەكی گەشەدان بە ناسیونالیزمی كوردی‌ و ڕێكخستنی جەماوەر بۆ راپەڕین‌ و بەرهەڵستی چەكداری هاتۆتە كایەوە. هەر ئەوەش خستیە ژێر تەوژم‌ و ئایدۆلۆژیای ڕادیكاڵە باوەكەی قۆناغی سی ‌و چلەكانی سەدەی رابردوو، كە چەپ ‌و ماركسیزم بوو، ئەوەش لە هەردوو ڕووی ناسیۆنالیستی و دیموکراسییەوە ڕەهەندێکی تری ئاڵۆزی خستە سەر لەدایکبوونە شێواو و ناسروشتیەکەی. چونکە لەكاتێكدا حیزب خۆی لەوە بەرتەسكتر بوو توانای لەخۆگرتنی ناسیونالیزمی كوردی و بەهاکانی هەبێت، كێشەی ئایدۆلۆژیا‌و بەئامرازبوونی ململانێ‌ لەسەر ئەویشی بۆ دروست بوو، كە ئەوەش چوارچێوەكانی بەرەو تەسكبوونەوەی زیاتر برد و کردییە سەرچاوەی گرژی و لەگەڵ یەکتر هەڵنەکردن و تەقینەوەی بوغز و ناکۆکییەکان.

لەدوای سەرهەڵدانی ناكۆكی لە ڕیزی حیزبدا (کە لێرەدا مەبەست پارتیە)كە هەر خۆی بەرجەستەی شۆڕش‌ و ناسیونالیزمی دەكرد ‌و ڕۆڵی دەوڵەتە دیارنەبووەكەشی دەگێڕا، بەسروشتی حاڵ بەشێ‌ لە ڕۆڵە پێشووەكەی لەدەستدا، زیاد لەوەش ڕۆڵی پێچەوانەی بۆ دروست بوو، كە ئەویش بۆ لێككردنی ڕۆڵەكانی حیزب بوو لەسەر ئاستی نزیكی ‌و دووریان لە ڕەمز‌و جەمسەرەكانی ناوی نەك تەنها ئامانجە شۆڕشگێڕی و نەتەوەییەکان.

حیزبی كوردی جگە لە لەقاڵبدانی خەونی سەربەخۆیی كورد‌ و دابەزاندنی ئامانجی ناسیۆنالیزمی کوردی لە باشور بۆ ئاستی لامەركەزی ‌و ئۆتۆنۆمی لەژێر كاریگەربوونی بە ئایدۆلۆژیای چەپ و تیزی ئەو بۆ چارەسەرکردنی کێشەی کەمە نەتەوەییەکان، بووش بەهۆی سەرهەڵدانی شەڕی ناوخۆ لە ناوماڵی ناسیونالیزمی كاڵ ‌و كرچی كوردی باشوردا، کە تازە لەسەرەڕێی بەجەماوەریبوون و تیکەڵبوون لەگەڵ فەرهەنگی ڕۆژانەی مرۆڤی ئاسایی و جووتیاری کوردا بوو! بەوەش حیزب لە پرۆژەیەك بۆ پەروەردەكردنی ئەندام لەسەر گیانی هاوچارەنووسی نەتەوەیی‌ و یەكخستنی وزە‌و تواناكان‌ و تێپەڕاندنی ناسنامەی خێڵ‌ و ناوچە بەقازانجی ناسنامەی نیشتیمانی و دەرکەوتنی وەك دەزگایەكی مۆدێرنی سیاسی، بوو بەهۆی كەرتبوونی ڕیزەكانی شۆڕش‌ و یەکتر بە دوژمنكردن و بەفیڕۆدانی بەشێکی گرنگ لە تواناكان!

دوای هەرەسهێنانی شۆڕشی ئەیلول‌ و دەستكردنەوە بەخەباتی چەكداریش، سەرهەڵدانی دیاردەی فرەحیزبی، بوو بە سەرچاوەی بەدبەختیەكی گەورەتر و شێواندنێکی زۆرتری ناوەرۆکی ناسیۆنالیزمی کوردی ‌و تاودانی تەندووری چەندین گەڕی تری شەڕی ناوخۆ کە هەزاران ڕۆڵەی کورد تیایدا بەناڕەوا بوونە قوربانی. چونكە ئەوەی هەبوو، هەمان کاراکتەر و باڵە كۆنە ڕكابەرەكانی پێشوو بوون، لە فۆرمی حیزبی جۆراوجۆردا، درێژەیان بە ناكۆكی ‌و ڕقەبەرایەتیە كۆنەكەیان دا!

لێرەشەوە سەركەوتن ‌و داستان ‌و شەهید‌ و بۆنە‌و تەنانەت خودی شۆڕشیش، بەپلەی یەکەم درانە پاڵ سەرکردەو حیزبەکان‌ و بەناوی ئەوانەوە لە مێژوودا تۆمار دەكران و نەبوونە خەرمانی ڕەنجێکی هاوبەشی نەتەوەیی بە واتا ناسیۆنالیستیەکەی!

حیزب لە دوای ڕاپەڕینیشەوە تاكو ئێستاشی لەگەڵدا بێت، بەشێوەیەکی گشتی، بۆتە دەزگایەك بۆ درێژەپێدان‌و بەرهەم هێنانەوەی کینەو ناكۆكیە مێژووییەكە‌و گەندەڵكردنی پەروەردەی حیزبی و پێگەیاندنی ئەندام لەسەر بەچاوی دوژمن سەیرکردنی بەرامبەری حیزبی، هاوکات بووە پەیژەو ڕێکارێك، ‌بۆ دەستكەوت و ئیمتیازی ناڕەوا‌و خۆپێگەیاند ناشایستە‌و ڕێگرتن لە خەمڵینی چەمكی هاوڵاتی کوردستانی.

كاتێكیش حیزب ئەندام لەسەر ڕق لە بەرامبەری سیاسی ‌و شێواندنی وێنای ‌و نیشاندانی وەك هەڕەشە‌و دوژمن پێدەگەیەنێت، پاساو بۆ ناكۆكیە مێژووییەكە دەهێنێتەوە‌و خۆی بە هەق دەزانێت‌ و بەرامبەر بە ناهەق و خیانەتکار، هەموو ئۆباڵی ناکۆکی و شەڕەکە دەخاتە ئەستۆی ئەو و خۆی لێبێبەری دەکات، هەروەها كاتێ‌ لە سۆنگەی ململانێی حیزبی‌‌ و پێویستیەکانی شەڕی ناوخۆوە، دەرگای خۆی بۆ كەسانی ناشایستە و ڕابردوو خراپ واڵا دەكات‌ و زۆری و بۆری جێگەی هوشیاری و پابەندی ئەخلاقی و نیشتیمانی و دیموکراتی دەگرێتەوە، پارە‌و ماڵ و پلەوپایەو وەزیفەی گشتیش لەم پێناوەدا بەكاردەهێنێت، فەوج‌ و هێزی چەكدار بۆ ڕاکێشان و ڕایکردن بۆ ئەم‌ و ئەو دروست دەكات ‌و دەكاتەوە و چاو لەیاسا شکێنییەکانیان دەپۆشێت، سەدان هەزار کەس بەكوێرانە‌و لە سۆنگەی ڕاكێشان بۆناو ڕیزەکانی حیزب‌ و قەرزارباركردنیانەوە، دەكات بە مووچەخۆر‌ و بار بەسەر حكومەت‌ و دەیانکات بە بن دیوار ‌و خانەنشینی نایاسایی، لەسەر بناغەی هەموو ئەوانەش داوای وەلا‌و دەنگ‌و متمانە لەخەڵك دەكات، هێزی تایبەت ‌و زۆن ‌و ناوچەی كۆنترۆڵكراوی تایبەت بەخۆی پێکدەهێنێت و لەشکری حیزبی رادەستی حکومەت ناکات و پەروەردەیەکی حیزبیی سەقەتی دەکات و دەیکات بە پارێزەری بەرژەوەندییە حیزبی و تەنانەت هەندێ جار کەسییەکانیش، دژی یەكگرتنەوەی هێزی پێشمەرگە‌و هێزەكانی تری ئاسایش ‌و كۆتایی هێنانە بە دابەشبوون ‌و فرەدەسەڵاتی لە هەرێمی كوردستاندا، ئەزموونی دیموكراسی‌ و ناسیونالیزمی كوردی لەگەڵ خۆی ڕێكدەخات‌ و ناوەڕۆكیان پێدەدات‌ و ئەركیان بۆ دیاری دەكات نەك بەپێچەوانەوە و وەك ئەوەی پێویستە خۆی لەگەڵ ئەوان ڕێکبخات، كە بەوەش هەردووكیان دەشێوێنێ‌‌ و ڕەوتی گەشەكردنی سروشتیان تێكدەدات.

دەتوانین باس لە گەندەڵبوونێکی کوشندەی ژیانی حیزبی بکەین، کە بۆتە سەرچاوە گەورەکەی گەندەڵبوونی ژیانی سیاسی و ئیداری و ئابووریش، چونکە لە دۆخێکی لەم جۆرەدا تاڕاددەیەکی زۆر لەبەردەم حیزب و ژیانێكی حیزبیی سروشتیدا نین، بەڵكو لەبەردەم دامەزراوەیەكداین، پێچەوانەی زۆربەی ئەركە سروشتیەكانی خۆی دەجوڵێتەوە‌و ڕەفتار دەكات و بۆتە مەترسی بۆسەر ژیان و کۆمەڵگە، چونکە حیزب لەم فۆرمەدا‌و بەم ڕۆڵ ‌و ئەركانەوە، سروشتێکی دیناسۆرانە بەخۆوە دەگرێت، جێگەی ناسیونالیزم‌ و حكومەت‌ و دام‌و دەزگاکان دەگرێتەوە هەروەك گرتوویەتیەوە! بە كورتی ژیانی حیزبیی لە کوردستاندا لەسۆنگەی ناکۆکی و شەڕی ناوخۆ و ئەو هۆکارانەی ئاماژەمان بۆ کردن، بەتایبەتیش بەرجەستە لە دوو حیزبە دەسەڵاتدارەکەدا دووچاری لەڕێلادانێكی ترسناك و گەندەڵبوونێکی خراپ هاتووە، لە هەندێ‌ ڕووشەوە بۆتە شوێنێ‌ بۆ نەخۆشكەوتنی مرۆڤ و شێواندنی دەروونی ‌و بەرتەسككردنەوەی ئاسۆی بینین‌ و تێڕوانینی‌و گیانی لێبووردەیی ئەندام و بەرز نەبوونەوەی بۆ ئاستە نیشتمانی‌ و دیموكراسی‌ و عەدالەتخوازیە فراوانەكە.