کوردستان دوای پرۆسەی ئاشتی " هەڵوەشانەوەی پارتی کرێک.کاران" دەچێتە قۆناغێکی ترەوە، چونکە کات و ساتی ڕاگەیاندنی پەیامی بەڕێز "ئۆجەلان" هاوکات و هاوشێوەی چەندان ڕووداوی مێژووین کە بەشێکن لە شەمەندەفەری "جیۆپۆلەتیک و ڕاسیۆنالزیم"ـی کوردستانی.....

جیاوازی پێگەی کورد لەو شەمەندەفەرەی مێژوو لەم کاتە هەستیارەدا زۆر جودایە و شایەنی لێکۆڵینەوە و شرۆڤەی کوردستانییە نەک، بەکاربردن و پێناسکردنی دۆخەکە بە هزری "ئەوی تر"ـی سەدەی بیست و یەک و نووسین بە زمانی"کوردی".

ڕاسیۆنالزیم  و پرۆسەی ئاشتی کورد

بەداخەوە لە ئێستادا شانسی سەنگی وتار و شرۆڤەکان بۆ ئەو کەسانەیە، کە بەکاربەری زۆرترین " چەمکە هزرییەکانی سەردەمن"بەڵام ئێمەی کورد جگە لەوەی جیاوازی ناکەین لە نێوان "مێژوو نووس" ، "مێژوو ناس" و " مێژوو زان"، ڕای زۆربەی ڕۆشەنبیرانی کورد بە ئاراستەیەکە، تەنها لەسەر مێژوو شرۆڤەی گۆڕانکارییەکانی ناوچەکە بۆ خوێنەری کورد دەکات و دەبێت بە " مێس بێل و سایکس بیکۆی تازە" بۆ وڵاتی خۆی کە کوردستانە، چونکە دۆخی ناوچەکە تەنها مێژوو زانی گەرەک نییە، بەڵکو دەبێت زۆر باش لە هونەری "ڕۆژهەڵاتناسان" شارەزا بی، تا درک بکەی، کە ئەگەر ئێمەی کورد بە یەکگرتووی، ب تایبەت هزر و ڕای "هەرێمی کوردستانی عێراق" زۆر گرنگە بۆ داهاتووی "سەربەخۆیی سەردەمی و ئابووری" کورد لە لە ڕۆژهەڵات، ڕۆژئاوا، باکوور. 

بۆیە ئەگەر لەو دۆخەی ئێستای ناوچەکەدا پێکەوەسەرکەوتوو بین، ئەوا دەبین بە فریادەرسی ئابووری جیهان و ناوچەکە؟ چۆن 
- مەبەست لەڕاسیۆنالزیم و ڕۆژهەڵاتناسی، دوو چەمکن زیاد لە دوو سەدەیە کوردستانی لە ڕێگەی نووسین و بۆچوونی بیرمەند و نووسەرانی ساڵانی (2024- 1514 ز ) کردوون بە "دژە مێژوو و شوناسی شارستانی ڕاستەقینەی کورد و کوردستان"، چونکە پشتمان بە نووسین و فەلسەفەی دەرەکیی بەستووە بۆ زانینی دۆزی خۆمان، نەک "خۆناس و کورد ناس" بین.....
- ئێمە لەهەرێمی کوردستان لەئەگەر سەرکەوتنی پرۆسەی ئاشتی ، بەندەرەکانی "ئاسیا و ئەورووپا" بەیەک دەگەیەنین و دوور نییە هاوشێوەی نامەکەی "بارزانی نەمر" بۆ گروپەکانی میسر، ببین بە بەشێک لە پرسی ئاشتی، ناوچە ئاڵۆزییەکانی ئەفریقا....
- دەوڵەمەندی مێزۆپۆتامیا و "عێراق، سووریا، لوبنان، فەلەستین" هۆکاری سەرەکی بووە لەوەی بە درێژایی مێژوو، هەریەکە لە "ئیستەنبول و میسر" ببن بە سەکۆی ململانییەکان بۆ پێکەو گرێدانی تۆڕە بازرگانییەکانی نێوان بەندەرەکانی گواستنەوەی "کاڵا" لە جیهاندا...

بۆیە دەبێت بزانین گرنگی پەیامی ئاشتی کورد هاوکات و هاوشێوەی ئەم ڕووداوانەی خوارەوەیە:

- لە ساڵی 1782 بەریتانییەکان، دەنگیان دا بۆ کۆتایهێنانی "کۆلۆنیالی" لەگەڵ ئەمریکییەکان.

- جەنگی ئۆکڕانیا و غەزە، هاوشێوەی کۆتایهاتنی جەنگی دووەمی جیهانە بۆ پرسە ئابوورییەکان و گۆڕان لە سیاسەتی دامەزاروە نێو دەوڵەتییەکان، چونکە دوای دەستبەکاربوونی سەرۆک "ترەمپ"، پارەدارکردنی ئاژانسە مرۆییەکان و پرسی ڕاگرتنی هاوکاری مرۆیی لە لایەن ڕێکخراوەکانی حکوومەیەکانی وڵاتانی زلهێز، هۆکاری سەرەکیین لە پشت "زێدەبوونی بوودجەی سەربازی "وڵاتانی   پیشەسازی چەک، تەنانەت "ئاشتیخوازەکانی ڕۆژئاوا و !!!"..

- لە ساڵی (1948 -1950) بە کۆدەنگی زۆربەی وڵاتان، پرۆژەی "بریتۆن ودز" دەرفەتێک بوو بۆ گەشەی ئابووری وڵاتانی دوای جەنگ،  بۆیە ئاژانسەکانی  "بانکی نێودەوڵەتی، سندوقی دراوی نێودەوڵەتی، ڕێکخراوی بازرگانی جیهانی" دامەزران، بەڵام دوای "بیست ساڵ" گەشەی ئابووری جیهان تەنها ڕێژەی "% 4" هەڵکشا، و قەبارەی بازرگانی حەوت قات بەرزبوویەوە، بەڵام لە حەفتاکاندا ئەمریکا داوای کرد بەهای دۆلار بە "٣٥" دۆلار بەرامبەر دراوەکانی تر جێگیر بکەن، ئەمە بووە هۆی ئەوەی ڕێکخراو و ئاژانسەکان سیستەمی پارەدارکردن ڕاگرن و کار لەسەر "گەشەسەندنی" وڵاتانی "تازە گەشەسەندوو یان جیاهنی سێیەم" بکەن .....

کەواتە بۆچی کورد شەمەندەفەری ئاشتییە؟

- سەرجەم رووداوەکان هاوشێوەی مێژووی ڕابردوون، بۆیە گرنگە ئێمە لە هەرێمی کوردستان ببین بە "پردی هاوسەنگی بۆ شەمەندەفەری " هیندستان و وڵاتانی کەنداو" بۆ بازاڕەکانی ئەورووپا، لەرێگەی "سووریا وتورکیا".... 
- ببین بە بەشێک لە ئەکتەرانی ئابووری ناوچە دەوڵەمەندەکانی "ستان" حەوت خوشکەکەی دەریای "خەزەر"، ئەگەر هاتوو وڵاتی ئێران پایتەختی خۆی گواستەوە بۆ باشووری وڵات!!
- ئێمە وڵاتانی ڕەنەگەکانین، "کوردستانی سوور، زەرد، سەوز، شین، مۆر"،،، بۆیە دەتوانی خۆمان بگونجێنین لەگەڵ گۆڕانکارییە ئابووریەکانی جیهان، ئەگەر هاتوو، ئاژانسەکانی جیهان بەهای دراوەکانی "BRICS" و "EU" هاوشێوەی دۆلار پەسەند کردن، چونکە ئیدی  کوردستانی باشوور خاوەنی " پەرلەمان، حکوومەت، یاسا" دامەزراوەیی ئابوورییە و خاوەن پرۆژەی هەناردەکردنی نەوتی خۆیەتی...
- هەرێـمی کوردستان دوای جەنگی داعش، ڕۆڵێکی سەرەکی دەگێڕیت لە بانکی مەنامە ، بەتایبەت لە بواری بانکی، پیشەسازی خۆراک، چونکە پێوەندییەکانی لەگەڵ" وڵاتانی کەنداو، هیندستان، چین، ڕووسیا، ئەمریکا و ئەورووپا" لە ئاستێکی باڵادایە...
- ئەگەر  سەیری شەمەندەفەری ئاشتی بکەین، دەبینین ، پێش ئەوەی بگات بە جیهان هەموو، ناوچە نەوتی و پیشەسازی و کشتوکاڵییەکانی "ئەنەتۆڵیا" و "شامی گەورە" دەبڕێ تا دەگا، گەواتە ئێمەین، بنەمای گەشەسەندن

بە گەشەسەندووی ئەقڵیش بین